Hai yếu tố chi phối thị trường là: Lãi suất và Lợi Nhuận của doanh nghiệp, nếu hai yếu tố này vẫn giữ ở mức hiện tại thì thị trường không có bong bóng, nhưng nếu 1 trong 2 yếu tố này không còn duy trì được thì mọi chuyện sẽ khác.
Chi phí cơ hội luôn là yếu tố quyết định để NĐT cân nhắc đầu tư vào cái gì, nếu 2 khoản đầu tư có rủi ro như nhau, công ty A cho LN 15%, công ty B cho LN 20%. NĐT lí trí sẽ chọn công ty B. Và khi bỏ tiền vào những nơi rủi ro cao hơn, NĐT cũng yêu cầu suất sinh lợi cao hơn để bù đắp cho rủi ro tăng lên. Nên gần như mặc định, khi thị trường hiệu quả lãi từ cổ phiếu phải cao hơn trái phiếu chính phủ (10 năm). Và khoản rộng này còn được gọi là market premium.
Market premium đạt đỉnh điểm 7.04% vào ngày 16/03/2020 (số liệu lấy từ trên FiinPro). Lãi suất TPCP 10 năm là 2.45%, LN từ cp là 9.49% ( nghịch đảo của chỉ số P/E trung bình thị trường). Sự sụt giá của cổ phiếu trong tháng 3 do Dịch Covid và môi trường lãi suất thấp tao ra biên Market Premium rất rộng. Trung bình market premium chỉ có 0.375%. Lúc này cổ phiếu trở nên quá rẻ và phần bù rủi ro rất rộng. Nếu dựa trên chỉ báo này để giải ngân, mua vào thì sau khi mua có thể cổ phiếu tiếp tục giảm nhưng đó là hành động hợp lí. Nếu khoản đầu tư lớn thì cũng cần thời gian để giải ngân.
Giai đoạn 2012-2014, market premium là âm. Lúc này thì đầu tư trái phiếu hợp lí hơn cổ phiếu. Vì đc lãi suất cao hơn và gần như phi rủi ro. Trong khi cổ phiếu cho lãi suất thấp hơn và phải chịu rủi ro kinh doanh của DN và biến động giá. Dĩ nhiên điều này chỉ đúng ở tầm vĩ mô. Đâu đó trong giai đoạn này sẽ vẫn có những cổ phiếu rất rẻ và có những điểm nhấn đầu tư riêng. Đáng để xuống tiền.
Market Premium (28/12/2020) là 3.24% vẫn có một khoảng rộng tốt. Và thị trường sẽ chạm cực hạn hay overvalue khi nó là một số âm.
Điều 1: Lãi suất của TPCP 10 năm tăng mạnh và đạt 6% thì thị trường là bong bóng. Hoặc nền kinh tế suy giảm sâu, LN DN bốc hơi thì thị trường là bong bóng. Nhưng xác xuất của 2 việc này xảy ra có cao không? Không, rất thấp, vì nền kinh tế vừa trải qua một cuộc khủng hoảng do Covid nên Ngân hàng nhà nước sẽ không sớm tăng lãi suất, mà giữ ở mức thấp. Và Lợi nhuận DN trung bình sẽ tăng trưởng bằng với sức tăng GDP năm 2021 sẽ đâu đó 5%.
Điều 2: Học vĩ mô từ vi mô, nghiên cứu và xem xét kĩ từng công ty trên thị trường vẫn còn nhiều cơ hội đầu tư trên thị trường với mức giá từ hợp lí đến rẻ, tùy vào từng công ty và cổ phiếu. Và khi thị trường vẫn còn cơ hội thì chưa có bong bóng. Bong Bóng xảy ra khi không còn một cơ hội nào, mọi thứ quá đắt đỏ đến vô lí.
Nên người viết kết luận là thị trường hiện tại chưa có bong bóng tài sản.